Hıdırellez, Türk kültürünün en köklü mevsimlik bayramlarından biri olarak kabul edilir. Orta Asya’dan Balkanlar’a kadar uzanan geniş bir coğrafyada kutlanan bu özel gün, halk arasında “Ruz-ı Hızır” yani “Hızır Günü” olarak bilinir. İnanca göre, insanların sıkıntılarına çare olan Hızır ile denizlerin koruyucusu olarak kabul edilen İlyas peygamber, bu günde yeryüzünde buluşur. Zamanla “Hızır” ve “İlyas” isimleri birleşmiş ve Hıdırellez adını almıştır.
Hıdırellez 2025 yılında ne zaman kutlanacak?
2025 yılında Hıdırellez, 5 Mayıs akşamı başlayıp 6 Mayıs akşamına kadar sürecek. Türkiye’de her yıl 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece yapılan kutlamalar, baharın gelişiyle birlikte doğaya hayat veren güçlerin canlanmasını simgeler.
Hıdırellez neden kutlanır?
Hıdırellez, kış mevsiminin sona erdiği ve doğanın canlandığı bir dönemin sembolüdür. Halk arasında, bu günün bolluk, bereket ve sağlık getirdiğine inanılır. Aynı zamanda bu gün, dua etmek, dilek dilemek ve gelecek için umut beslemek adına önemli bir fırsat olarak görülür.
Hıdırellez gelenekleri nelerdir?
Anadolu’da insanlar şafak vakti, tercihen beyaz kıyafetlerle, yeşillik ve su kenarlarına akın eder. Buralarda eğlenceler düzenlenir, oyunlar oynanır ve Hızır’ın uğradığı yerler olarak kabul edilen alanlarda çiçekler toplanır. Toplanan çiçekler kaynatılarak içilir, bu suyla yıkanmanın gençlik ve sağlık getireceğine inanılır. Halk arasında, “Hızır Hakkı” için kuzu kesmek de yaygındır.
Hıdırellez’de dilekler nasıl tutulur?
En bilinen geleneklerden biri, gül ağacının dallarına renkli ipler ve dilek yazılı şeritler asılmasıdır. Bu dilekler sabahın ilk ışıklarında alınarak bir akarsuya bırakılır, böylece Hızır’ın bu dilekleri gerçekleştireceğine inanılır.
Baht açma törenleri nasıl yapılır?
Hıdırellez gecesi, birçok bölgede baht açma ritüelleri gerçekleştirilir. Genç kızlar ve kadınlar yüzük, küpe gibi kişisel eşyalarını içeren bir çömleği suyla doldurur, ağzını kapatıp bir gül ağacının dibinde sabaha kadar bekletir. Ertesi sabah, toplanan kadınlar mani söyleyerek çömlekten eşyaları çeker. Bu gelenek, İstanbul’da “baht açma”, Denizli’de “bahtiyar”, Edirne’de “niyet çıkarma”, Erzurum’da ise “mani çekme” olarak adlandırılır.
Anadolu’da yoğurt mayalama gelenekleri
Kütahya’nın Yörük köylerinde, Hıdırellez sabahı çiy taneleriyle yoğurt mayalanır. Trabzon’un Şalpazarı ilçesinde ise maya kullanılmadan, içine besmele çekilerek konan tahta kaşıkla yoğurt yapılır. Elde edilen bu özel maya, yıl boyunca kullanılır.