İş dünyasında sıklıkla karşılaşılan iki terim var. Biri Beyaz Yaka diğeri Mavi Yaka. X kuşağı temsilcileri iyi bilir ki onların öğrencilik yıllarında Siyah Yaka vardı. Görünen o ki Yaka’ya olan ilgi günümüzde de eksilmeden devam ediyor. İşte biz de sizin için Beyaz Yaka ve Mavi Yaka’nın farklarını ve anlamını derledik. Peki sizin Yaka’nız nedir?
Beyaz Yaka Nedir?
Beyaz yaka nedir sorusunun cevabı; iş dünyasında zihinsel gücünü kullanan, yönetsel ve idari işler yapan meslek grupları beyaz yakalı olarak adlandırılıyor. Beyaz yakalı işçiler genel olarak masa başında çalışıyor ve fiziksel emek göstermiyor. Ofis idaresi ve yönetiminde rol alan beyaz yakalılar vasıflı veya yüksek vasıflı personel kategorisine giriyor.
Mavi Yaka Nedir?
İlk kez 1924 yılında ortaya çıkarılan mavi yaka kavramı; seri üretim fabrikası, atölye, depo, maden ocağı, sanayi merkezi, inşaat, şantiye ve diğer yerlerde kol gücü ve fiziksel emekleri ile çalışan kişileri temsil ediyor. Mavi yakalı işçiler, imalat sürecinde de el emekleri ile aktif rol alıyor.
Beyaz Yaka ve Mavi Yaka Farkı
Bir işletmede hem mavi yakalı hem de beyaz yakalı çalışan bulunabiliyor. Bu istihdam türleri arasındaki çalışma saati, çalışma ortamı, yan haklar, yetkinlikler ve eğitim düzeyi gibi konular açısından farklılıklar şunlar oluyor:
• Beyaz yakalı çalışanlar genellikle lisans mezunu iken mavi yaka çalışanlar için aranan eğitim kriteri ilköğretim veya lise düzeyinde oluyor.
• Beyaz yakalı çalışanlar zihinsel güç kullandıkları için işlerinde el becerisine ihtiyaç duyulmuyor. Mavi yakalı çalışanların ise teorik bilgilerinin yanı sıra pratikte yaptıkları teknik beceriler dikkate alınıyor.
• Beyaz yakalılar genel olarak ofis ortamında bulunuyor. Mavi yakalılar ise işin koşullarına bağlı olarak şantiye, fabrika, depo, tekstil ya da tamirci dükkanı gibi alanlarda yer alıyor.
• Beyaz yakalı çalışanlar ile mavi yakalı çalışanlardan beklenen yetkinlikler birbirinden farklılık gösteriyor. Örneğin beyaz yakalının bilgisayar programlarını ve yabancı dili etkin bir şekilde kullanması gerekirken mavi yakalıdan fiziksel becerilerini göstermesi bekleniyor.
• Beyaz yakalılar ücret bakımından mavi yakalılara göre daha fazla kazanç elde edebiliyor. Fakat bu oranlar; performansa dayalı prim, çalışılan firmanın alanı, firmanın büyüklüğü, mesai ücretleri ve çalışma saatleri gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor.
• Mavi ve beyaz yakalı çalışanlarda görülen meslek hastalıkları birbirinden farklı oluyor. Beyaz yakalı çalışanlar uzun süre boyunca hareketsiz bir şekilde masa başında oturduğundan dolayı bel fıtığı, göz problemleri, obezite, kamburluk ve hipertansiyon gibi hastalıklar ile karşı karşıya kalabiliyor. Mavi yakalı meslek gruplarına ait hastalıklarda ise kas ve iskelet sistemi rahatsızlıkları, akciğer problemleri, varis ve işitme kaybı ortaya çıkabiliyor. – Meriç Demiray-