Dikkat sorununun tek bir nedeni yoktur; genellikle beyin yapısı, kimyası, genetik ve çevresel etkenlerin birleşimiyle ortaya çıkar. Ancak bilimsel olarak en çok bilinen nedenleri sana net ve basit şekilde sıralayabilirim:
- Beyin Kimyasında Dengesizlik
Özellikle dopamin ve norepinefrin adlı nörotransmiterlerin azlığı veya düzensizliği dikkat sorunlarına yol açabilir.
Bu maddeler odaklanma, motivasyon, planlama ve ödül sistemi ile ilgilidir.
- Prefrontal Korteksin (Ön Beyin) Zayıf Çalışması
Dikkat, kontrol, karar verme ve dürtü kontrolünden sorumlu bölgedir.
Araştırmalara göre dikkat sorunu yaşayan kişilerde bu bölge:
- Daha az aktif olabilir
- Daha yavaş çalışabilir
- İletişim ağları daha zayıf olabilir
- Beyin Bağlantılarının (Nöral Devrelerin) Zayıf Olması
Dikkat mekanizması, beynin birçok bölgesinin birlikte çalışmasıyla oluşur:
- Prefrontal korteks
- Bazal ganglion
- Limbik sistem
- Beyincik (cerebellum)
Bu bölgeler arasındaki iletişim zayıf olduğunda:
- Dikkati başlatmak zorlaşır
- Sürdürmek zorlaşır
- Dağılma olur.
- Genetik (Kalıtsal) Etkenler
Dikkat sorunlarının %70-80 oranında genetik geçişli olduğu biliniyor.
Ailede benzer dikkat, odak veya dürtü kontrolü problemleri varsa risk artıyor.
- Stres, Kaygı ve Travmalar
Beyin stres altındayken:
- Prefrontal korteks baskılanır
- Amigdala (kaygı merkezi) aşırı aktif olur
Bu da dikkati zorlaştırır.
- Uyku Eksikliği
Uykusuzluk:
- Beyin enerji kullanımını düşürür
- Odak ve işlem hızı azalır
- Dikkat kayması artar
- Aşırı Şeker, Sağlıksız Beslenme, B12–D Vitamini Eksikliği
Beyin için gerekli enerji ve vitamin sağlanamazsa dikkat fonksiyonları zayıflar.
- Ekran ve Dopamin Yüklemesi
Sosyal medya, oyunlar ve kısa videolar:
- Beyni hızlı ödüle alıştırır
- Normal görevler sıkıcı gelmeye başlar
- Sabır ve dikkat süresi kısalır
- Gelişimsel Süreçler
Çocuklukta geçirilen:
- Prematüre doğum
- Oksijensiz kalma
- Doğum travmaları
- İlk yıllarda yoğun stres
beynin dikkat devrelerini etkileyebilir.
YORUMLAR