Elektronik sigaralar” çocukları nasıl hedef alıyor?
Dünya genelinde elektronik sigara kullanımı her geçen yıl artarken, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu artışın en tehlikeli boyutunun 13-15 yaş aralığındaki çocuklar olduğunu belirtiyor. Rapora göre bu yaş grubundaki bireyler, yetişkinlerden daha yoğun şekilde e-sigara kullanıyor. Türkiye’deyse durum daha da kritik.
“Haritalar” uygulaması yeni satış noktası mı oldu?
Türk Toraks Derneği tarafından yapılan araştırmalar, elektronik sigara satışının yasa dışı yollarla çocuklara ulaştığını gözler önüne serdi. Özellikle haritalar uygulaması, bu yasa dışı ürünlerin dağıtımında kritik bir rol oynuyor. Dernek üyesi Prof. Dr. Elif Dağlı, kullanıcıların harita uygulaması üzerinden işletmelere ulaşarak ürün temin ettiğini ve bu işletmelerin bir kısmının 24 saat hizmet verdiğini açıkladı. 121 işletmenin bu yolla satış yaptığı, bunların 36’sının arabaya teslimat sunduğu ve 39’unun da aktif sosyal medya hesaplarıyla müşteriye ulaştığı tespit edildi.
“Puff barlar” en tehlikelisi olarak öne çıkıyor
Elektronik sigara türleri arasında en tehlikeli olanın puff barlar olduğu ifade ediliyor. Bu ürünler, yüksek oranda nikotin içeriyor ve özellikle gençler arasında yaygın. 2017 yılında 76 olan e-sigara satan internet sitesi sayısı bugün 217’ye ulaşmış durumda. Satış noktalarının sayısı ise 21 bini geçmiş bulunuyor.
Influencer’lar çocukları nasıl etkiliyor?
Prof. Dr. Saniye Girit’in açıklamaları, sosyal medya etkisinin ne denli büyük olduğunu ortaya koyuyor. Yapılan çalışmalarda, 500 çocuktan yüzde 80’inin elektronik sigaranın zararlarından habersiz olduğu ve çoğunun bu ürünü daha az zararlı sandığı görüldü. Bu çocukların büyük kısmı, influencer’ların paylaşımlarından etkilenerek elektronik sigaraya başlamış.
Sosyal medya, özellikle aromalı ürünlerin tanıtımıyla birlikte çocukların bu ürünlere yönelmesinde önemli bir faktör. Üstelik Türkiye’de satışı yasak olan bu ürünlerin reklamları bile sosyal medyada açıkça yer alıyor.
Çocuklar yasal boşluklardan zarar görüyor
Prof. Dr. Elif Dağlı, satış noktalarının çocukların göz hizasında ürünleri konumlandırarak doğrudan onları hedeflediğini, bu şekilde kanunların açıkça ihlal edildiğini ifade etti. Ayrıca bazı ürünlerde esrar bulunma ihtimali olduğuna da dikkat çekti. Satışların hem fiziksel hem dijital platformlarda artması, denetim yetersizliğini gözler önüne seriyor.
Aile içi kullanım, çocuklara da yansıyor
Araştırmaya katılan çocukların %67’sinin evlerinde en az bir bireyin paket sigara kullandığı ortaya çıktı. Bu durumun çocuklar üzerinde doğrudan etkisi olduğu, sigara veya elektronik sigaraya yönelme nedenlerinden biri olduğu ifade edildi.
Yanlış bilgiler, zararları maskelemeye yetiyor
Elektronik sigaranın daha az zararlı olduğu yönündeki algı, çocukların ve gençlerin bu ürünü denemekte çekince yaşamamasına yol açıyor. Üstelik bu yanlış bilgi, ürünlerin sigarayı bırakma aracı olarak tanıtılmasıyla daha da güçleniyor. Türkiye’de yasak olmasına rağmen bu ürünlerin reklamlarının sosyal medyada açıkça yapılması, bu yanlış algının büyümesine neden oluyor.