Melek yatırımcılar, Haziran 2013’ten bu yana başlangıç ve büyüme aşamasındaki girişimlere toplamda yaklaşık 44 milyon lira sermaye desteği sağladı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine dayanan bir derlemeye göre, Türkiye’de girişim sermayesi fonlarına kaynak aktarımını düzenleyen bireysel katılım sermayesi sistemi, Haziran 2012’deki mevzuat düzenlemesi ile hayata geçti. Uygulama yönetmeliği ise Şubat 2013’te yürürlüğe girerek, ilk yatırımın Haziran 2013’te gerçekleştirilmesine olanak tanıdı.
Sistem sayesinde bugüne kadar 1.098 melek yatırımcı lisansı düzenlendi; bu lisanslardan 603’ü aktif durumda bulunuyor. 2023 yılında 158, 2024 yılının ilk dokuz ayında ise 74 yeni lisans verildiği kaydedildi. Lisans başvurularının yüzde 67,94’ünün yüksek gelir veya servet sahibi bireylerden, yüzde 32,06’sının ise tecrübeli yatırımcılardan oluştuğu belirlendi.
Yatırım Yapılan Şirketlerin Durumu
Türkiye’de melek yatırım ağları aracılığıyla 2013’ten bu yana 80 yatırım gerçekleştirilmiş ve bu yatırımlar için toplam 43 milyon 946 bin lira sermaye aktarılmıştır. 2022 yılında 4 yatırımcı, 17 girişime 5,2 milyon lira destek sağlarken, 2024’ün ilk dokuz ayında 36 melek yatırımcı 11 milyon 171 bin lira sermaye aktararak 18 yatırımı desteklemiştir.
Yatırım başvurularının dağılımı ise dikkat çekici: 1 başvuru Konya, 1 Bursa, 1 Kocaeli, 2 Kırıkkale, 2 İzmir, 4 Ankara ve 69 İstanbul merkezli firmalar için yapıldı. Yatırım yapılan işletmelerin yüzde 47’sinin 5’ten az ortağı bulunurken, yüzde 19’u 5 ile 10 arası, yüzde 34’ü ise 10’dan fazla ortaklı işletmelerdir.
Sektörel Dağılım
Melek yatırımcıların en fazla sermaye aktardığı sektörler arasında bilgisayar programlama, danışmanlık ile bilgi teknolojisi ve bilgisayar hizmet faaliyetleri öne çıkıyor. Bu sektörleri veri işleme, barındırma ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetleri izliyor.
Akredite Ağlar ve Lisans Başvuruları
Bireysel katılım yatırımcıları, Bakanlık tarafından akredite edilmiş ağlar aracılığıyla lisans ve yatırım başvurusu yapabiliyor. Akredite ağların da, Bakanlık tarafından belirlenen taahhütleri yerine getirmesi gerekiyor. Türkiye genelinde aktif olan 18 akredite ağ bulunurken, bunların 10’u İstanbul, 2’si Antalya, 1’i Diyarbakır, 1’i İzmir, 1’i Kayseri, 1’i Ankara, 1’i Elazığ ve 1’i Bursa merkezli faaliyet gösteriyor.
Melek Yatırımcı Nedir?
Melek yatırımcı, kişisel varlıklarını kullanarak başlangıç aşamasındaki şirketlere veya girişimcilere finansal destek sağlayan kişilerdir. 1978’de William Wetzel tarafından ilk kez ortaya atılan melek yatırımcı kavramı, girişim sermayesi yatırımlarının bir alt kümesidir.
Melek yatırımcılar pek çok sektördeki işletmelere fon sağlar. Böylelikle işletmelerin ayakta kalmasına destek olur. Bu kişiler, yatırım yaptıkları girişimlere para sağlamanın yanı sıra daha pek çok fayda da sunar. Mentorluk, önemli iş bağlantılarına erişim ve tecrübe bu faydalardan bazılarıdır.
Yüksek büyüme potansiyeline sahip sektörlerde büyük öneme sahip olan melek yatırımcılar; özellikle teknoloji, sağlık, yenilenebilir enerji ve biyoteknoloji gibi alanlarda yenilik ve gelişmelere öncülük ederler.