Hatay Akademik Meslek Odaları Koordinasyon Kurulu, 6-20 Şubat 2023 tarihlerinde yaşanan depremlerin ardından, yerinde dönüşüm sürecine ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu. Ülkemizin son yüzyıldaki en büyük afetlerinden biri olarak kayıtlara geçen depremde, yaklaşık 14 milyon vatandaşın etkilendiği, resmi verilere göre 53 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği belirtildi.
Hatay’da afetlere karşı sağlam, sağlıklı ve güvenli kentleşme ile yapılaşmanın sağlanması, aynı zamanda tarihî, kültürel ve mimari mirasın korunarak gelecek nesillere aktarılması amacıyla birçok kurumun çalışmalarını sürdürdüğü vurgulandı. Ancak, yaşanan yıkımın büyüklüğü nedeniyle ortaya çıkan barınma sorununun çözümüne yönelik başlatılan dönüşüm ve yeniden yapılaşma süreçlerinde halen aksaklıkların devam ettiği ifade edildi.
Deprem sonrası afet öncesi ve sonrası süreçleri etkileyen yasal düzenlemelerle, riskli alanlar, kamulaştırma, yeniden yapılaşma ve imar süreçlerinde önemli adımlar atıldığı, orta ve ağır hasarlı yapıların yerinde yeniden yapılmasına ilişkin hibe ve kredi desteklerinin düzenlendiği aktarıldı.
Buna karşın, Hatay’da özellikle;
• Hasar tespitlerine yönelik itiraz ve hukuki süreçlerin sürdüğü, ağır hasarlı yapıların yıkımlarının devam ettiği,
• Orta ve az hasarlı yapılarda güçlendirme çalışmalarının tamamlanamadığı,
• Planlama, altyapı ve kadastro sorunlarının devam ettiği,
• Rezerv ve kentsel gelişim alanlarında kalıcı konut yapımlarının devam etmekle birlikte ihtiyacın üzerinde üretim yapıldığı,
• Vatandaşların hak sahipliği, yapım süreçleri ve mali destekler konusunda yeterince bilgilendirilmediği, sağlanan hibe ve kredi miktarlarının yetersiz kaldığı,
• Yerel yönetimlerin ve ilgili kurumların kaynak yetersizliği nedeniyle sürecin sağlıklı yürütülemediği ve kurumlar arası yetki karmaşasının uygulamalarda aksamalara yol açtığı,
gözlemlendiği belirtildi.
Koordinasyon Kurulu, Hatay’da deprem sonrası hasar tespitleri, güçlendirme kararları, imar planlarının hazırlanması, kadastro işlemleri, hak sahipleri ve maliklerin tespiti ile yapı ruhsat süreçlerinin tamamlanması ile yerinde dönüşüm projelerinin henüz tamamlanamadığını ifade etti. Ayrıca, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri tarafından yerinde dönüşüm başvurularının son tarihinin 30 Haziran 2025 olarak duyurulmasına rağmen, başvuru sürelerinin süresiz olarak uzatılması gerektiğinin altı çizildi.
Hatay’da;
• Sağlam, sağlıklı ve güvenli yapılaşmanın sağlanması,
• Depremzedelerin yerinde barınma imkânlarının artırılması,
• Kentsel yenileme ve dönüşümün kamu yararını gözeten, bilimsel şehircilik ilkeleri doğrultusunda yürütülmesi,
• Doğal kaynaklar, enerji kullanımı ve tarihî, kültürel mirasın korunması gibi unsurların bütüncül şekilde planlanması,
• Tüm paydaşların (kentliler, üniversiteler, sivil toplum, meslek kuruluşları) süreçlere etkin katılımının sağlanması,
gerektiği vurgulandı.
Koordinasyon Kurulu, kurumlar arasındaki iş birliğinin artırılmasının ve daha etkin koordinasyonun sağlanmasının, sağlıklı kentleşme ve yapılaşma için zorunlu olduğunu belirterek, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yerinde dönüşüm başvuru sürelerini süresiz olarak uzatması ve hibe desteklerini artırması talebini tekrarladı.
HAMOK’tan Dönüşüm Süreçlerine Kritik Eleştiri
Hatay Akademik Meslek Odaları Koordinasyon Kurulu: Yerinde Dönüşüm Başvuruları Süresiz Olmalı, Hibe Desteği Artırılmalıdır
