Hatay’daki Baro, Odalar, Borsalar, HESOB, HAMOK, Kooperatifler, HASİAD, HAGİAD, TOSYÖV, TOBB Kadın-Genç girişimci kuruluşu Tüm STK’ların mesajı çok net
Hatay’daki STK’lar, TBMM’nin Hatay depremi ve ÖZELA FET BÖLGESİ ilanı için olağanüstü toplanmasını istedi
Hatay’daki tüm sivil toplum kuruluşları bir araya geldi, merkezi hükümete, Ankara’a çok net bir mesaj verdi.
“Hatay olarak hayata dönmek istiyoruz, Sesimizi duyan var mı?” başlığı altındaki ortak deklarasyona :Hatay Barosu,Odalar-Borsalar,HESOB,HAMOK,Ziraat Odaları,Esnaf OdalarıEsnaf Kredi Kefalet Kooperatifleri,HASİAD,Ayhan Kara vakfı, HATAY KAGİD, HAGİAD, TOSYÖV, TOBB Kadın ve Genç Girişimciler Kurulu ortak açıklamasında 6 Şubat 2023 sabahında çok daha büyük bir felaket yaşadığımızın altı çizilerek”. Anlaşıldı ki 1999’dan bu yana geçen süreye rağmen, alındığı söylenen önlemlerin hiçbirinin alınmamış olduğunu gördük. Hatayımız gerçek olduğuna hala inanamadığımız bir yıkımla neredeyse yok oldu. Her şeyimizi kaybettik”denildi
Önceki gün Antakya OSB’deki ortak metni ATSO başkanı Hikmet Çinçin okudu.
ÇİNÇİN şöyle dedi:
“Yıkımın en yoğun yaşandığı ilimiz Hatay’da ve bilhassa Antakya çevresinde, depremin ilk gününden bu yana, yaşanan sıkıntılar, gün geçtikçe katlanarak, artmaktadır. Ekonomi, eğitim sağlık, moloz dökümünü, enkaz kaldırma, trafik, ulaşım, barınma, tarihi dokunun kaybı, güvenlik, elektrik ve su ihtiyacı, toplum psikolojisi, iş gücü kaybı, demografik yapı gibi her türlü sorunun hala devam ediyor olması, şehrimiz insanını, çaresiz bırakmıştır.”
GAYRİ SAFİ HASILA
Hatay’daki tüm STK’ların ortak açıklamasında deprem gören illerin gayri safi verileri açıklanırken de şöyle denildi.
“Depremden etkilenen illerin, 2021 yılında Gayri Safi Yurt İçi Hasıladan (GSYH) aldığı pay % 9,8’tir. Yaklaşık 79 milyar $ büyüklüğünde milli gelir bu bölgede oluşmaktadır. 2021 yılı Hatay ili GSMH’sı 6.785 $’dır.
Deprem sonrası ihracatımız %41 düşerek 931 Milyon dolara gerilemiştir. İhracatta ilk 10’da yer alan Hatay, 15.sıraya düşmüştür. Özellikle, yaş sebze ve meyve ihracatı yapan firmalarımızın önemli bir kısmı Mersin, Adana ve Antalya’ya yönelmişlerdir.
Deprem sonrası iş gücü kaybı ve işsizlikle savaşan Hatay’da, 2022 yılında 7.583 kişi işsizlik ödeneği alırken, 06 Şubat Sonrası bu başvuru sayısı 34.456 olmuştur. Bu başvuruların 27.727’si kabul edilmiştir. Hatay İli Kısa Çalışma Ödeneğine başvuru yapan firma sayısı 12.385’dir. (İŞKUR Mayıs 2023)”
İŞYERLERİ AYAKTA KALMAK İSTİYOR-ara
Hatay’da işyşrlerinin ayakta kalabilmek için büyük çaba sarfettiği ancak zorlukların sıkıntıların buna engel olduğu kaydedilen Hatay STK’lar metninde daha sonar şöyle denildi:
“Bu kapsamda şirketlerden alınan Kurumlar Vergisinin 5 yıl ötelenmesi, şirketleri rahatlatacaktır. Ayrıca, KDV ve gelir vergi beyannamelerinin verilme süresinin, en az 1 yıl ertelenmesi, tüm kurumlar ve gelir vergilerinde 2023 istisnasının (2022’den tahakkuk edenler de dahil) sağlanması gerekir.
İş yerindeki mevcut işçiler ile işe yeni başlayan işçilerin SGK primlerine 1 yıl boyunca muafiyet sağlanması ya da indirim uygulanmasına ihtiyaç vardır.
Her şeyini kaybetmiş işverenler, diğer illerdeki işverenlerle, bir tutulamaz. Deprem bölgesinde, çok zor şartlarda yaşayan, en temel ihtiyaçlarını dahi, karşılamakta zorlanan işverenlerden, BAĞKUR primi talep edilmemeli, ya da prim ödemeleri, çok uzun vadelere bölünerek, ötelenmelidir.
Deprem bölgesine ait beyan ve bildirimler ile ilgili çalışmaların ivedilikle planlanması, işverenlere, makul zamanda, bilgi verilmesi gerekmektedir.
Kredi kartı ertelemelerinin taksitlendirilmesinde, Şubat ayı ödemeleri, Eylül ayına ertelense de, tek seferde ödeme miktarları çok yüksek kalmaktadır.
HATAY’DAN 560 BİN GÖÇ
AFAD verilerine göre ilimiz Hatay’dan deprem sonrası 560 bin kişinin başka illere göç etmek zorunda kaldığı da kaydedilen bildiride şöyle denildi.
“AFAD verilerine göre, 560 bin kişi Hatay’dan göç etmiştir. Yani, şehrin 3’te 1’i Hatay dışında yaşamaktadır. Hatay’a geri dönüş için, geçici barınma alanlarının, tasarlanması gerekir. Yetişmiş ve göç eden iş gücünün geri dönmesi, elzemdir. Bunun yanında, Hatay’da işçi ve memur statüsündeki vatandaşların, maaşlarındaki gelir vergisi yükünün muafiyeti ya da belli oranda kaldırılması, bölgedeki göçü ciddi oranda engelleyecek ve tersine göçü, teşvik edecektir.
Hatay ilinin turizm sanayi ve tarım sektörlerinde güçlü ve gelişmiş bir il olduğu gerçeği unutulmadan, sadece barınmaya yönelik değil; tüm bu sektörleri destekleyecek, bölgesel kalkınmaya hizmet edecek hamlelerin yapılması ve bu hamlelerin kent kültürünü de yaşatacak şekilde bütüncül bir yaklaşımla İmar planlarının tasarlanması ve ilimizin yeniden inşası için gerekli sürecin hızlandırılması gerekmektedir.
Yıkılan iş yerlerinin tekrar hızlıca ayağa kalkması için, ruhsat işlemlerinin hızlandırılması, yerinde dönüşüm kapsamında, kredi sağlanması ya da hibe verilmesi önemlidir. Verilecek hibe, işyerinin büyüklüğü ile orantılı olmalıdır.
Hatay, kadim bir kenttir. Tarihi alanların ayağa kaldırılmasında, aceleci uygulamalardan ve projelerden kaçınılmalıdır.
Bölgede yaşanan depremlerde ampüte olmuş yurttaşlarımızın sayısının çokluğu acı bir gerçekliktir. Bu gerçeklikten hareketle kentlerin engelli dostu biçimde tasarlanması ve buna uygun yer seçimi ve ulaşım olanaklarının geliştirilmesi gerekmektedir.
Hatay’da deprem öncesinde; okul öncesi-ilkokul-ortaokul-lise olmak üzere 501.525 öğrenci eğitim görmekte, 29.005 öğretmen de görev yapmaktaydı. (Kaynak:MEB)
2023-2024 Eğitim ve öğretim yılında tüm öğrenci ve öğretmenlerin ulaşım sorunları çözülmeli, en az 2 yıl ücretsiz ulaşım-taşıma imkanı sağlanmalı, öğrencilerin en az 2 yıl boyunca kitap ve kırtasiye giderleri karşılanmalı, öğrencilere en az 1 öğün ücretsiz yemek verilmelidir.
HASTANELERİN DURUMU
Hatay STK’lar ortak metninde sağlık tedavi kurumlarıyla ilgili verilere de yer verilirken, şöyle denildi::
“Eski Antakya Devlet Hastanesi tamamen çökmüş, Şehir Hastanesi ve MKÜ Araştırma Hastanesi hasar görmüş, Defne ve Akademi Hastaneleri yıkılmıştır. Deprem sonrasından günümüze kdar geçen süreçte yeterli ve donanımlı sağlık hizmetleri sunulamamıştır. Özellikle, doğum yaptırılacak ve kronik hastaların bakımlarının yapılacağı alanlar, oluşturulmalıdır.
Ağır hasarlı binaların yıkımı sonrasında, demir ayrıştırması yerinde yapılmakta, enkaz yıkım işlemleri, su kullanılarak yapılmamaktadır. Böylece, solunum yoluyla vücuda giren asbest, özellikle, akciğerlerde birikerek, kanser riski yaratmaktadır.
Hatay havalimanı pistinin onarımının, 8 ay süreceği planlanmaktadır. İlimizin, en önemli ulaşım yollarından biri olan, Hatay havalimanımızın, 8 aydan daha kısa sürede tamamlanması, elzemdir.
Antakya— Madenli Otoyol çalışmalarının bir an evvel tamamlanması gerekmektedir.
Altınözü/Enek Organize Sanayi Bölgesi’nin (Karma) alt yapı çalışmalarının başlatılıp, yatırımcılara teslim edilmesi gerekmektedir.
Küçük Sanayi Sitesi’nde, %80 oranında yıkım olmuştur. Yerinde dönüşüm için, inşaat izni verilmesi halinde, inşaatlar, çok kısa sürede tamamlanacak, KSS, yeniden faaliyete geçebilecektir. Bu durum, esnafa büyük motivasyon kaynağı olacaktır.
Hatay’da temiz suya erişim sorunu, hala devam etmektedir. 6 ayı aşkın süredir, arıtma çözümleri ve şebeke hatlarının onarılması hususunda, hiçbir sonuç, elde edilememiştir. Bu durum, hijyen ve bulaşıcı hastalık riskini, arttırmaktadır.
Deprem sonrası mobil iletişim ve internet şebekeleri, hala sorunludur. Bölge insanına, bedava internet hakkı da tanınmalıdır.
Akıl almaz boyutlara varan hırsızlık ve yağma, hala devam etmektedir. Binaların tamamına yakını, hasar durumuna bakılmaksızın, acımasızca soyulmuştur. Yurttaşın, anayasal güvencesi olan “can ve mal güvenliği” sağlanamamıştır.
Kıymetli Basın Mensupları;
Felaketin üzerinden 6 ay geçmesine rağmen, kentte yaşamaya çalışan ve kentine dönme hayali kuran insanımıza, umut veren somut adımlar, atılamamıştır.
BIÇAK KEMİĞE DAYANDI
Hatay STK’ları ortak metninde artık bıçağın kemiğe dayandığı görüşüne yer verildi ve şöyle denildi:
“ Kamuoyunun, yaşamsal beklentilerini karşılamak hususunda, bıçak kemiğe dayanmıştır.
“Daha ne kadar yıkılmak, kaybetmek, ölmek gerekir” öfkesi, bu topraklarda yaşayan insanların, sesini duyurabilme çığlığının bir ifadesidir.
17 Ağustos, Marmara Depremi acılarının anılacağı bu günde, bölgemizi, yeniden ayağa kaldırmak için, daha önce de defalarca yaptığımız çağrıyı, bir kez daha, tekrar etmek mecburiyetimizi, kamuoyu ile paylaşıyoruz.
İlimizden göç eden insanların geri dönmeleri, istihdamın ve ekonominin canlanması, ilimizin yeniden ayağa kalkabilmesi için ivedilikle “ÖZEL AFET BÖLGESİ” ilan edilmesi gerekmektedir. Felaketin etkisinin, en çok yaşandığı bölgemizdeki, her konuda devam eden sorunların, ancak “ÖZEL AFET BÖLGESİ” kapsamında ele alınarak, çözüme ulaştırılması, sesimizin duyulduğunu ve unutulmadığımızı gösterecektir.
Son olarak, TBMM’deki 600 Milletvekilimizi, yarası, ağır bir şekilde, kanamaya devam eden, Hatay’a, davet ediyoruz ve ivedi bir şekilde, Meclis’in, Hatay için, Olağanüstü toplanmasını, somut çözümler üretmesini, bekliyoruz!
SESİMİZİ DUYAN VAR MI? – Adil Yeşildağ-