#Zeytinimedokunma!
1976 senesinde Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından ‘Anıt Ağaç’ olarak tescillenen ve yaşı 1400’e yaklaşan bir zeytin ağacının hikâyesine ev sahipliği yapan Hatay’ı da yakından ilgilendiren son Yönetmelik değişikliği, zeytinlikleri, maden sahalarına teslim mi edecek?
Burası, Sokullu Mehmet Paşa tarafından 1574 yılında Mimar Sinan’a yaptırılan, Payas Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi. Ama bugünün hikâyesinde, Külliye’nin kendisi değil, ama külliye içinde bulunan Sarı Selim Camisi’nin bahçesinde yer alan bir zeytin ağacı var.
Hatay’ın zeytin kültürünün ve bu alandaki zenginliğinin derinliğine de işaret eden bu anıt ağaç, hala meyve vermeye ve geride kalan 1300 seneyi aşkın süreye rağmen direnmeye devam ederken, 1 Mart 2022 itibariyle, Madencilik Yönetmeliği’nin “Tarım Alanlarında Madencilik Faaliyeti” başlıklı 115’inci Maddesi’ne eklenen fıkra kapsamında alınan son kararla, bu ağaç gibi binlercesi tehdit altına girdi.
-TRAJİK HATA-
Hatay kadın siyasetinin TBMM’deki önemli ismi, HDP Adana Milletvekili Tülay Hatimoğulları tarafından da gündeme taşınan, #zeytinimedokunma etiketiyle de sosyal medyaya gündem olan konuda bir açıklama yapan Greenpeace Çevre Örgütü’nün Akdeniz Temsilciliği, şu uyarıyı yaptı:
“Türkiye, zeytin üretiminde en yüksek payı olan ilk beş ülkeden biri. Dünyadaki zeytinlik alanların %8.3’ü Türkiye’de. Türkiye’nin zeytinlikleri, 3573 sayılı zeytin yasasıyla korunuyor. Fakat Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelik değişikliğiyle, ‘ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere’ zeytinliklerin madencilik faaliyeti için kullanılmasının önü açılmış oldu.
Maden Yönetmeliği’nin 115. Maddesi’ne bir fıkra eklenerek yapılan bu değişiklik, içinde bulunduğumuz iklim krizi ve ekolojik yıkım çağında, yapılabilecek en trajik hatalardan biri. Doğal alanları fosil yakıta açmayı değil, elektrik üretiminde kömürden çıkmayı planlamalıyız.”
-17 MİLYON AĞAÇ-
Türkiye İşçi Partisi Kent ve Ekoloji Çalışmalarına göre, Hatay’da toplam 17 Milyon Zeytin Ağacı, Maden Yönetmeliği’ndeki son değişikliğin yaratabileceği risklerin odağında altında.
Bu konuda kendi sosyal medya hesabı üzerinden, yüzlerce yıllık bir “anıt zeytin ağacı” paylaşımıyla beraber, kısa da bir not paylaşan Antakya Çevre Koruma Derneği Başkanı Celal Yahyaoğlu da alınan kararı eleştirirken, zeytinlikleri “maden sahaları” haline getiren son kararı Anayasa çerçevesinde değerlendirdi.
“200, belki de 500 yaşında bir anıt zeytin ağaç… 1 Mart’ta yayınlanan Yönetmenliğe göre, başka bir yere taşınarak, eski yerinde maden aranabilir! Bu da kamu yararı kisvesiyle, üstü örtülü anayasal suçtur.”
Tamer Yazar