Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Veteriner Fakültesi Gıda Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Cemil Kürekci, hayvanlardan ve hayvansal gıdalardan izole ettikleri bakterilerdeki antibiyotik direnç durumu hakkında yürütülen araştırmalarını kamuoyuyla paylaştı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından küresel sağlık sorunları arasında öncelikli olarak belirlenen antibiyotik direncinin etkileri, Prof. Dr. Kürekci’nin liderliğindeki bu çalışmada geniş bir şekilde ele alındı.
Antibiyotik Direnci ve Hayvansal Gıdalardaki Riskler
Prof. Dr. Kürekci ve ekibi, antibiyotik direncinin hem çevresel hem de hayvansal gıda kaynaklarında nasıl yayıldığını tespit etmeyi hedefleyen kapsamlı bir araştırma yürüttü. Bu çalışmanın amacı, dirençli bakterilerdeki moleküler direnç mekanizmalarını açıklamak ve bu sorunla mücadeleye yönelik stratejiler geliştirmektir. Yapılan araştırmada, özellikle tavuk ve sığır etlerinde antibiyotik dirençli bakteriler tespit edildi.
Özellikle dikkat çeken bulgulardan biri, “Tet(X4) geni taşıyan Escherichia coli (E. coli)” bakterilerinin varlığının ilk kez ortaya konmuş olmasıdır. Araştırma ekibi, bu direnç mekanizmalarını tüm genom dizileme çalışmaları ile ayrıntılı bir şekilde inceledi. Araştırmanın sonuçları, Ocak 2025’te uluslararası Poultry Science dergisinde yayımlandı.
Çin ve Türkiye İş Birliğiyle Desteklenen Proje
Prof. Dr. Kürekci’nin liderliğindeki bu proje, 2020 yılında TÜBİTAK ve Çin Ulusal Programı iş birliğiyle başlatılmış ve 2021 yılında onaylanmıştır. Ancak 2023 yılında meydana gelen büyük deprem nedeniyle araştırmalara ara verilmiş, çalışmalar 2024 itibarıyla yeniden hız kazanmıştır. Proje, şu ana kadar 2 milyon TL’nin üzerinde bir bütçeyle desteklenmiş olup, Çin’deki çalışmalar tamamlanmıştır ve Türkiye’deki çalışmalar devam etmektedir.
Hastane Atık Sularında Dirençli Bakteri Araştırması
Proje ekibi, Hatay’da belediyeye ait atık sularda tet(X4) geni taşıyan tigesiklin dirençli E. coli bakterilerinin varlığını tespit etti. Bu bulgu, uluslararası Microbiology Spectrum dergisinde yayımlandı. Prof. Dr. Kürekci ve ekibi, plazmit aracılı tigesiklin dirençli bakterilerin toplumdaki yayılımını daha iyi anlayabilmek için çalışmalarına devam etmektedir. Ayrıca, Sağlık Bilimleri Üniversitesi ile ortaklaşa hastane atık sularındaki dirençli bakterileri tespit etmeye yönelik bir proje için TÜSEB’e başvuru yapılmıştır.
Akademik Katkılar ve Destekler
Proje, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi’nin yanı sıra Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) ve Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nden birçok akademisyen ve araştırmacı tarafından desteklenmektedir. Araştırma ekibinde yer alan öğrenciler, bu projede kazandıkları deneyimlerle akademik kariyerlerine devam etmektedirler. ODTÜ’de ve Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi’nde eğitim gören öğrenciler, projedeki katkılarıyla dikkat çekiyor.
Yeni Kontrol Mekanizmalarının Geliştirilmesi
Prof. Dr. Kürekci’nin liderliğindeki bu kapsamlı araştırma, antibiyotik direncinin halk sağlığı üzerindeki etkilerini azaltmaya yönelik önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Hem hayvansal gıda örnekleri hem de çevresel örnekler üzerinde yapılan bu çalışmalar, yeni antibiyotik direnci kontrol mekanizmalarının geliştirilmesi için kritik bir kaynak oluşturuyor.