Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024 yılı Eylül dönemi itibarıyla kısa vadeli dış borç verilerini açıkladı. Buna göre, Türkiye’nin kısa vadeli dış borç stoku, 2023 yıl sonuna göre %0,1 oranında artarak 176,4 milyar dolar seviyesine ulaştı. Bu artış, özellikle bankalar kaynaklı dış borçlardaki artışla bağlantılı.
Bankaların kısa vadeli borçları arttı
Eylül 2024’te, bankalar tarafından kullanılan kısa vadeli dış borçlar önemli bir yükseliş gösterdi. Bu rakam, %15,5 oranında bir artışla 79 milyar dolara çıktı. Ayrıca, bankalar tarafından yurt dışından kullanılan kısa vadeli krediler de %60,8 oranında artarak 20,3 milyar dolara yükseldi.
Bunun yanı sıra, yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesapları bir miktar azalarak 19,8 milyar dolara düştü. Yurt dışı yerleşik bankaların mevduatları ise %4,4 oranında gerileyerek 19,8 milyar dolara indi. Ancak, yurt dışı yerleşiklerin TL cinsinden mevduatları geçtiğimiz yıl sonuna göre %26,8 artarak 19,2 milyar dolara çıktı.
Özel sektör ve kamu sektörünün dış borçları
2024 yılının Eylül ayında, özel sektörün kısa vadeli dış borcu %3,3 oranında artarak 98,4 milyar dolara yükseldi. Bu artış, özel sektörün küresel piyasalarla olan ilişkilerinin ve döviz likiditesinin bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Öte yandan, kamu sektörünün kısa vadeli dış borcu da önemli bir artış gösterdi. 2023 yıl sonuna kıyasla %14,8 artarak 39,6 milyar dolara ulaşan bu borç, tamamen kamu bankalarına ait.
Diğer sektörlerin borçları azaldı
Diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku ise %3,9 oranında azalarak 59 milyar dolara geriledi. Bu grubun içinde yer alan ithalat borçları, geçen yıl sonuna göre %5,7 azalarak 51,2 milyar dolara düştü.
Dış borcun döviz kompozisyonu nasıl şekillendi?
2024 Eylül itibarıyla, kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonu da önemli bir gösterge oluşturuyor. Buna göre, Türkiye’nin kısa vadeli dış borcunun %47,3’ü dolar, %22,4’ü avro, %14,8’i Türk Lirası (TL) ve %15,5’i ise diğer döviz cinslerinden oluşuyor.
Kısa vadeli dış borç stoku nasıl hesaplanıyor?
Kısa vadeli dış borç stoku, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalan dış borç verileri kullanılarak hesaplanıyor. Eylül 2024 itibarıyla bu hesaplamaya göre kısa vadeli dış borç stoku 233,1 milyar dolar düzeyine geldi. Bu stokun 21,4 milyar dolarlık kısmı ise Türkiye’deki bankaların ve özel sektörün yurt dışı şubeleri ile iştiraklere olan borçlarından oluşuyor.
Borçluların dağılımı nasıl?
Kısa vadeli dış borç stokunun dağılımına bakıldığında, toplam stok içinde kamu sektörünün payı %23,7, Merkez Bankası’nın payı ise %16,5 olarak belirlenmiş. Özel sektör ise %59,8’lik bir paya sahip.
Bu veriler, Türkiye’nin kısa vadeli dış borç yapısının büyük ölçüde özel sektör tarafından oluşturulduğunu, ancak kamu sektörü ve Merkez Bankası gibi devlet kurumlarının da önemli bir borç yükü taşıdığını ortaya koyuyor. -AA-