Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen ve birçok kamuoyunda tartışma yaratan “subayları hizmet süresine bakılmaksızın görevden alma” yetkisiyle ilgili madde, komisyondan geri çekildi. Cumhurbaşkanına tanınması öngörülen bu yetki, özellikle askeri disiplin ve hukuk devleti ilkeleri açısından ciddi eleştiriler almıştı.
Teklifin ilk halinde, cumhurbaşkanının, disiplinsizlik gerekçesiyle albay rütbesindeki subaylar dahil olmak üzere tüm subayları, hizmet sürelerine bakılmaksızın Türk Silahlı Kuvvetleri’nden (TSK) çıkarabileceği ifade ediliyordu. Bu madde, özellikle askeri hiyerarşideki denge ve denetleme mekanizmalarının zayıflayabileceği endişesini gündeme taşıdı.
AKP’li vekilden açıklama: “Madde yeniden değerlendirilecek”
Komisyonda söz alan AKP Konya Milletvekili Orhan Erdem, tartışmalı maddenin geri çekildiğini açıkladı. Erdem, “Bu maddeye dair değerlendirmeler yapıldı. Görüşler dikkate alındı ve tekrar ele alınmak üzere metinden çıkarıldı” dedi. Ancak, maddenin ilerleyen dönemde farklı bir biçimde yeniden gündeme gelebileceği de kulislerde konuşuluyor.
Neleri kapsıyordu kanun teklifi?
Toplamda 35 maddeden oluşan kanun teklifi, sadece bu yetkiyle sınırlı değildi. Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde (KHK) yapılan değişiklikler arasında, idari yapılarla ilgili düzenlemeler, teşkilat isimlerinin güncellenmesi, Anayasa Mahkemesi kararlarıyla iptal edilen hükümlerin yeniden yasallaştırılması, personel rejimiyle ilgili değişiklikler ve yerel yönetimlerin kuruluş/kaldırılış süreçlerine ilişkin detaylar yer alıyordu.
“Askeri disiplin” gerekçesi tartışma yarattı
Yetki maddesinin gerekçesi olarak, askeri disiplinin korunması ve daha etkin bir yönetim anlayışı öne sürülmüştü. Ancak hukukçular, böyle bir yetkinin keyfi uygulamalara açık olduğu ve askeri yargının bypass edilmesi anlamına gelebileceğini belirtti. Subayların görevden alınmasının mevcut düzenlemelerde belli prosedürlere bağlı olduğunu hatırlatan uzmanlar, cumhurbaşkanına doğrudan böyle bir yetki verilmesinin demokratik hukuk devleti ilkeleriyle çeliştiğine dikkat çekti.
Muhalefet partileri, özellikle CHP ve İYİ Parti temsilcileri, söz konusu yetkinin geri adımla sonuçlanmasını olumlu karşılarken, bu tür tekliflerin gündeme gelmesini dahi “endişe verici” olarak yorumladı. CHP’li komisyon üyeleri, “Askeri vesayet bitti denirken, şimdi siyasi vesayet mi başlıyor?” ifadeleriyle tepkilerini dile getirdi.
Geri çekilen madde yeniden gündeme gelebilir mi?
Siyasi kulislerde, geri çekilen maddenin ileride farklı bir düzenleme altında yeniden Meclis’e sunulabileceği konuşuluyor. Özellikle güvenlik ve disiplin gerekçeleriyle savunulan bu yetkinin, daha dar kapsamlı bir biçimde yasalaşması için hazırlıkların yapılabileceği öne sürülüyor. Bu gelişme, önümüzdeki dönemde asker-siyaset ilişkisi ve yürütme yetkilerinin sınırları konusunda yeni tartışmaları da beraberinde getirebilir.