2011’de başlayan Suriye iç savaşının sekizinci yılında, 2019’un başında şekillenen taktik resim, doğrudan etkilediği Türkiye’nin yeni bir durum değerlendirmesi yapmasını gerekli kılıyor.
Suriye
– Türkiye’nin komşusu Suriye’ydi. Taktik resimde Türkiye, Suriye’de ABD, Rusya ve PYD/PKK terör örgütüyle komşu oldu. İki küresel güçle komşu olunması, Türkiye’nin manevra alanını ve inisiyatifini kısıtlar. ABD ve Rusya ise Suriye’de kalıcı. Durum üstünlüğü bu iki ülkeye geçmiştir. ABD, Suriye’den çekilmez, sadece bölgede daha etkili olmak için kuvvetlerini yeniden düzenler ya da mevzi değiştirir.
– Yapılan araştırmalara göre bir iç savaş, tüm koşullar olumlu yönde gelişirse en az 15-20 yıl sürmekte. Yani, Suriye’deki iç karışıklıkla en az 10-15 yıl daha yaşamak zorunda kalacak bir Türkiye gerçeği var. Şam yönetimiyle iletişim ve tehdidi Suriye coğrafyasında tutma başarısı tehdidin derecesini en aza indirir.
– Taktik resimde, Fırat’ın batısında Menbiç’te PYD/PKK, ABD askerleriyle birlikte varlığını sürdürmekte. ABD, Menbiç Anlaşması’nın gereklerini yerine getirmemiş, PYD/PKK’yı Menbiç dışına çıkarmamış ve terör örgütüne desteğini sürdürmüştür.
– Hatay ili ile 130 kilometre sınırı bulunan İdlib, patlamaya hazır bir bomba. Terörist olarak kabul edilen ve sayıları 50 bini bulan El Kaide türevi radikal grupların varlığı istikrarsızlık unsuru. Türkiye’nin İdlib’te 12, Rusya’nın 10 ve İran’ın yedi gözlem noktası var. Fırat’ın doğusunda ve Menbiç’te PYD/PKK; öte yanda İdlib’te El Kaide uzantısı gruplar Türkiye için birer tehdit. Afganistan Pakistan örneği iyi incelenmeli.
– Suriye’den gelen sığınmacı sayısı dört milyon civarında. Günde, yaklaşık 350-390 Suriyeli bebek doğuyor; yılda 130 bin. Yani, yılda yaklaşık 150 bin Suriyeli nüfusa ekleniyor. Sığınmacıların uzun dönemde, sosyal dokuya etkileri tarihi örnekler doğrultusunda bilimsel olarak analiz edilmeli.
PYD/PKK terör örgütü
– 911 kilometre Türkiye-Suriye sınırının yaklaşık 500 kilometrelik bölümü terör örgütü PYD/PKK’nın kontrolünde. ABD, Fırat’ın doğusunu Şam yönetiminin egemenliğine vermek niyetinde değil. Suriye coğrafyasının yaklaşık yüzde 30’unu, enerji kaynaklarının yüzde 70’ini ABD desteğiyle işgal eden PYD/PKK’nın gücü 70 bin silahlı teröriste ulaşmış durumda.
– Suriye’de PYD/PKK’nın ortaya çıkmasından önce, PKK terör örgütünün mevcudu yurtiçinde 2 bin, Kuzey Irak’ta 3 bin 500 – 4 bin, İran’da 400 olmak üzere yaklaşık 6 bin teröristti. Yurtiçinde yapılan başarılı operasyonlarla, PKK terör örgütünün gücü zayıflatılmış, örgüte katılım azaltılmıştır. Ancak, Suriye’deki PYD/PKK’nın 70 bine ulaşan gücü, PKK tehdidini Suriye sınırında 10 kat artırmıştır. Taktik resim, yeni bir durum değerlendirmesini zorunlu kılar. Ayrıca, PYD/PKK, ABD’nin verdiği silah sistemleriyle daha güçlü bir konuma getirilmiştir.
– Taktik resimde, PYD/PKK Suriye’de coğrafi (jeopolitik) derinlik kazandı. Bu, Türkiye’nin ulusal güvenliği yönünden bir dezavantajdır.
– IŞİD’e karşı mücadele ettiği gerekçesiyle, PYD/PKK’ya dünya kamuoyunda meşru bir konum kazandırıldı. PYD/PKK’nın sözde yöneticisi İlham Ahmed 28 Ocak 2019’da, Washington’da ABD’li senatörlerin düzenlediği resepsiyonda ABD Başkanı Trump ile görüştü. Trump’ın Ahmed’e, ¨Kürtler için güvenli bölge kuracağız.¨ dediği basına yansıdı.(1) Trump’ın 5 Şubat 2019’da, Kongre’de yaptığı ¨Birliğin Durumu¨ konuşmasında davetliler arasında Ahmed de bulunuyordu.(2) Yani, PYD/PKK ABD’nin koruması ve himayesi altında.
Güvenli Bölge
– Suriye’de Fırat’ın doğusunda ABD, PYD/PKK terör örgütünü Türkiye’nin olası operasyonuna karşı koruyacak bir “Tampon Bölge” hedefliyor. Türkiye ise, PYD/PKK’nın bulunmadığı ve kendi kontrolü altında bir “Güvenli Bölge”yi amaçlıyor. ABD’nin ¨Tampon Bölgesi¨ ve ardından ilan edilecek ¨Uçuşa Yasak Bölge¨ PYD/PKK’nın devleştirilme sürecini işaret eder. Bu açıdan, ABD’nin “Tampon Bölgesi” Türkiye’nin ulusal çıkarlarına tümüyle aykırıdır, BEKA sorunudur. İkinci bir “Çekiç Güç” ve Kuzey Irak oluşumu demektir.
– Türkiye’nin Suriye’de bulunan tek Türk toprağı Süleyman Şah Türbesi, 22 Şubat 2015’te tahliye edildi. Oysa yeterli bir askeri kuvvetle savunulsaydı, Fırat’ın doğusunda PKK koridoru daha kolay önlenebilirdi. Suriye’de, Türkiye için ileriden emniyeti sağlayacak bir karakol olurdu. Zaman kaybetmeden, Süleyman Şah Türbesi’nin eski yerine konuşlandırılması, Fırat’ın doğusuyla, Menbiç’in kontrolü açısından Türkiye’ye avantaj sağlar.
Irak
– Kuzey Irak’ta PKK’nın en büyük kampı Kandil’di. PKK, Sincar’a ve diğer bölgelere de yerleşti. Kandil’in Türkiye’ye uzaklığı 180, Sincar’ın 80 kilometre. Sincar, teröristlerin Türkiye’ye daha kısa sürede girip çıkabilecekleri bir yer.
– Irak’taki istikrarsızlık, PKK’nın alan kazanması ve yerleşmesi için uygun bir iklim ortamı sağlıyor. Bu da, Türkiye’nin güvenliğini artan oranda olumsuz yönde etkileyecektir.
– ABD Irak’ta kalıcı. Zengin petrol havzası Irak Ortadoğu’da ABD’nin merkez üssü durumunda. ABD, 2022 yılında tamamlanacak ve 200 bin metrekare büyüklüğünde dünyanın en büyük konsolosluğunu Erbil’de inşa ediyor. Bölgede, İncirlik üssüne alternatif tesislerin sayısı artıyor.
Doğu Akdeniz enerji savaşları ve güç mücadelesi
Doğu Akdeniz’de Türkiye ve KKTC’nin yetki alanlar yok sayılarak, Yunanistan ve GKRY’nin diğer ülkelerle yaptığı doğal gaz sondaj çalışmaları Türkiye için önemli bir tehdittir. Doğu Akdeniz’de, 2019’da enerji savaşlarının ve güç mücadelesinin şiddetlenerek devam edeceği beklenmeli. Doğu Akdeniz, Suriye’ye ek olarak, Türkiye’yi ikinci cephede mücadeleye zorlar.
Türkiye için ne düşünüyorlar?
– 4 Haziran 2015’te, ABD’de Washington’da bir toplantıda, Suudi Arabistan ve İsrail bir planda uzlaştıklarını açıkladılar. Bu planın birinci ayağında Türkiye sınırında bağımsız bir Kürt Devleti’nin kurulmasıydı.(3) Türkiye’yi tehdit eden böyle bir planın, ABD’nin onayıyla oluşturulduğu bir sır değil. Türkiye için BEKA sorunu denilen asıl tehdit işte bu…
Savaş tarihinin hükmü
– Sırada kim var? İran… Ya sonra? Suriye’de Fırat’ın doğusunda hedeflenen 100 bin silahlı terör örgütü PYD/PKK; İdlib’te El Kaide türevi radikal unsurlar; Doğu Akdeniz’deki enerji savaşları; olası İran iç çatışmasının Türkiye’ye yansımaları… Bölge, tehdit üreten bir coğrafyaya dönüştü. Yeni “taktik resim”, yeni bir durum değerlendirmesini zorunlu kılar…
Ve insanlık tarihi, aslında savaş tarihinin kendisidir… Ve tarihin değişmeyen hükmü; ordu çökerse devlet yıkılır, ne yurt kalır ne de vatan…
– Atatürk: ¨Asıl olan iç cephedir. Bu cephe bütün milletin oluşturduğu cephedir. Dış cephe, ordunun düşman karşısındaki silahlı cephesidir. Bu cephe mağlûp olabilir; fakat hiçbir zaman bir memleketi yok edemez. Memleketi temelinden yıkan iç cephenin çökmesidir.¨ der.(4) Dünya savaş tarihine damgasını vuran, en büyük strateji ustasının hükmüdür bu… (1) http://www.rudaw.net/turkish/world/290120194, 29. 1. 2019.
(2)https://www.sabah.com.tr/amerika/2019/02/06/teror-orgutu-elebasi-ilham-ahmed-kongrede-trump-ile-gorustu, 6. 2. 2019.
(3) Naim Babüroğlu, Bir Devletin Çöküşü, Asi Kitap, İstanbul, 2016.
(4) Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk.