Türkiye’nin afet yönetimi alanında önemli bir isim olan Yahya Tümer, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli deprem sonrası Hatay’daki depremzedelerin yaşadığı mağduriyetler ve çözüm önerilerini içeren kapsamlı bir rapor hazırladı. Raporda, şehirdeki imar planından finansal yardımlara kadar birçok kritik konu ele alındı.
İmar Planı ve Altyapı Önerileri
Tümer’in raporunda, Hatay’daki şehir imar planının bütüncül bir yaklaşımla sıfırdan yeniden yapılması gerektiği vurgulandı. Altyapı ve üstyapının yeniden inşa edilmesi önerildi.
Finansal Destek ve Krediler
Raporda, mevcut hibe ve kredi miktarlarının artırılması gerektiği belirtildi. Mevcut 750.000 TL hibe ve 750.000 TL kredi miktarlarının 1.500.000 TL hibe ve 1.500.000 TL kredi olacak şekilde revize edilmesi gerektiği ifade edildi. Ayrıca, konut başına hibe ve kredi kısıtlamalarının kaldırılması ve kredi kullanmak istemeyen depremzedeler için engellerin ortadan kaldırılması gerektiği önerildi.
Devlet Güvencesi ve İnşaat Kontrolleri
Müteahhitlerle yapılacak anlaşmalarda vatandaşların Devlet güvencesi altında olması gerektiği ve ödemelerin devlet yetkilileri tarafından proje uygunluk ve uygulama kontrolleri yapılarak gerçekleştirilmesi gerektiği belirtildi. Natamam binalar için de tapu sayısına bakılmaksızın kredi sağlanması gerektiği ifade edildi.
Rezerv Alanlar ve İmar Düzenlemeleri
Rezerv alanlarda yıkılan konut ve işyerleriyle ilgili verilerin toplanarak eksiltme ve seyreltilme işlemlerinin yapılması önerildi. Ayrıca, Antakya Dağ Mahallesi gibi yoksul bölgelerde tapusuz yapılar için yapı karşılığı yapı verilmesi gerektiği vurgulandı.
Altyapı ve Yapı Malzemeleri
Elektrik, doğalgaz, içme suyu gibi altyapı hizmetlerinin betonarme yeraltı galerilerine alınması ve hızla artan beton fiyatları için kamu tarafından taş ocağı ve beton santrali kurulması önerildi. Ayrıca, geri dönüşüm ve yerli beton yolların yapımına ağırlık verilmesi gerektiği ifade edildi.
Yasal Düzenlemeler ve Kamu Denetimi
Deprem öncesi ve sonrası konut kredileri, yapı kayıt belgeleri ve kentsel dönüşümle ilgili mevzuat düzenlemeleri önerildi. Kamu denetiminin artırılması ve cezai müeyyideler uygulanması gerektiği vurgulandı.
Toplum ve Sosyal Yardımlar
Şehit aileleri, engelliler ve yaşlılara kura dışı öncelik verilmesi, depremde vefat edenler için anıtlar yapılması ve Hatay’ın eski ilçe sınırlarının yeniden belirlenmesi gerektiği belirtildi. Ayrıca, rezerv alanlarda bilgi karışıklığının önlenmesi ve sosyal devlet anlayışının güçlendirilmesi önerildi.