Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, gazetecilik meslek ilkelerini dijital çağın gerçeklerine uyarlayarak kapsamlı bir güncellemeye imza attı. Yeni bildirgede “dijital medya”, “yapay zekâ”, “adil dijital ortam” ve “unutulma hakkı” gibi başlıklarla medya etiğine çağdaş bir yön veriliyor.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti bildirgeyi neden yeniledi?

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), değişen medya koşulları ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda, gazetecilik meslek ilkelerini yeniden tanımlama ihtiyacı duydu. 2025 Ocak ayında TGC Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Munyar önderliğinde başlatılan çalışma kapsamında, bildirgenin günümüz medyasına uygun hale getirilmesi hedeflendi.

Bu doğrultuda, Meslek İlkelerini İzleme Komisyonu kurularak çalışmalarına başladı. Komisyonun koordinasyonunu TGC Başkan Vekili Doğan Şentürk ve Genel Sekreter Sibel Güneş üstlendi. Çalışma grubu içerisinde akademisyenlerden deneyimli gazetecilere kadar geniş bir uzmanlık havuzu oluşturuldu.

Güncelleme süreci nasıl ilerledi?

Komisyon, başkanlığını Prof. Dr. Yasemin Giritli İnceoğlu’nun yaptığı, sekreterliğini ise Faruk Bildirici’nin yürüttüğü bir ekipten oluştu. Belma Akçura, Ümit Aslanbay ve Tuğrul Eryılmaz da komisyonun aktif üyeleri arasında yer aldı. 4 Nisan 2025’te cemiyet üyelerinin görüşüne sunulan taslak, gelen öneriler doğrultusunda şekillendirildi ve nihai haliyle 29 Nisan 2025’te yapılan TGC Olağan Genel Kurulu’nda kabul edilerek yürürlüğe girdi.

Yeni yönetim kurulu, güncellenen bildirgeyi hemen uygulamaya koydu. Vahap Munyar’ın başkanlığındaki ekip, gazetecilik alanında önemli bir dönüşüme imza atmış oldu.

Dijital medya kavramı nasıl tanımlandı?

Yeni bildirgede öne çıkan başlıklardan biri dijital medya oldu. Gazetecilere, dijital platformlarda meslek etiğine uygun hareket etmeleri, “tık tuzağı” yöntemlerinden kaçınmaları gerektiği hatırlatıldı. Ayrıca doğrulanmamış bilgilerin paylaşılmasının ciddi bir etik ihlal oluşturduğuna dikkat çekildi. Bu çerçevede gazetecinin, dijital dünyada da mesleki sorumluluk bilinciyle hareket etmesi gerektiği vurgulandı.

Adil dijital ortam ilkeleri neler içeriyor?

Adil dijital ortam başlığı, dijital medyada içerik üretimi ve paylaşımında eşitlik ilkesini temel alıyor. Özellikle algoritmaların tarafsız, şeffaf ve kamu yararını gözeten yapıda olması gerektiği belirtiliyor. Gazetecilerin ve haber kuruluşlarının veri güvenliği açısından korunması, içeriklerin Ulusal Dijital Hafıza Merkezi gibi kurumsal yapılarda arşivlenmesi gerektiği bildirgede açıkça ifade ediliyor.

Bu maddelerle birlikte dijital platformlarda editoryal bağımsızlığın korunması, ifade özgürlüğünün dijital ortamlarda da garanti altına alınması gerektiği dile getiriliyor.

Yapay zekâ ile gazetecilik nasıl yapılmalı?

Yapay zekâ başlığı, gazetecilerin bu teknolojiyi nasıl etik şekilde kullanmaları gerektiğini ele alıyor. Yapay zekâ destekli içerik üretiminde, son kararı daima insan editörlerin vermesi gerektiği bildirgede net bir şekilde belirtiliyor.

Ayrıca üretilen içeriklerde hangi yapay zekâ programının kullanıldığının açıkça belirtilmesi, kullanılan komutların ise kayıt altına alınması isteniyor. Bu durum, hem şeffaflık hem de kamu güveni açısından kritik önem taşıyor.

Unutulma hakkı gazetecilikte nasıl uygulanacak?

Güncellenen bildirgede yer alan unutulma hakkı, bireylerin dijital ortamda iz bırakmadan yaşam hakkını koruma amacı taşıyor. Gazetecilerin, özel hayatın gizliliğini ihlal eden, güncelliğini yitirmiş veya kamu yararı taşımayan içerikleri kaldırmaları gerektiği bildirgede açıkça belirtiliyor.

Ancak kamu yararı bulunan, hukuki süreçleri aktaran, bilimsel ya da sanatsal veri niteliğindeki içeriklerin ise korunması gerektiği vurgulanıyor. Bu denge, hem basın özgürlüğünü hem de bireysel hakları gözeten yeni bir anlayışı beraberinde getiriyor.

Eğitim ve hukuk alanında bildirge nasıl kullanılacak?

Güncellenen bildirge, yalnızca medya çalışanlarına değil; iletişim fakülteleri ve liselerine de rehberlik edecek nitelikte. Ayrıca gazetecilikle ilgili açılan davalarda, bildirgenin içerdiği ilkeler mahkemelerce dayanak olarak kabul edilebilecek. Bu durum bildirgenin yalnızca teorik değil, pratikte de etkili olmasını sağlıyor.