Eldeki Gerçeğimiz mi?
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) 31 Mart 2019 Pazar günü yapılacak Mahalli İdareler Genel Seçimi için belirlediği propaganda serbestliği ve seçim yasakları dün itibariyle başlarken, Antakya ve diğer ilçelerinde seçim telaşını son hız yaşayan Hatay ise ‘vaatler listesi’ ile dolaşan adaylarını izliyor!
Yepyeni ve modern kentler inşa ediyoruz… Yol sorunumuzu ortadan kaldırıyoruz… Engellilerimiz için ulaşılabilir alanlar oluşturuyoruz… Daha çok ağaç ve daha çok çiçeğin olduğu, bol yeşil alanlı şehirler yaratıyoruz… Çocuk ve gençler için spor alanları açıyoruz… Çöp sorunumuz ortadan kalkıyor… Çevre kirliliğimiz bitiyor… Asi Nehri için projeler ardı ardına geliyor… Tarihe ve kültüre daha çok yatırım sözleri birbirini izliyor… ‘Ben iyiyim, diğerleri kötü’ diyenlerin kalabalık ‘aday trafiğinde’ sıkışan bizler ise, tüm bu vaatlerin keşmekeşinde karar vermeye çalışıyoruz!
31 Mart seçimlerine kalan 9 günde karar ibremiz hangi vaat listesine yakın durur bilinmez ama, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) 31 Mart 2019 Pazar günü yapılacak Mahalli İdareler Genel Seçimi için belirlediği propaganda serbestliği ve seçim yasakları dün itibariyle başladı. YSK’nın Seçim Takvimi’ne göre, dün başlayan propaganda serbestliği ve bir kısım yasaklar, 30 Mart Cumartesi günü saat 18.00’de sona erecek. Seçime katılan siyasi partiler ve bağımsız adaylar, seçim propaganda süresinin sona ermesine kadar, yazılı basında ilan ve reklam yoluyla ya da internet sitesi açarak sözlü, yazılı veya görüntülü propaganda yapabilecek.
Buna dair cevabı, Antakya’nın, ‘beklentileri’ ha bire rafa kalkan kent insanı paylaşsın…
N.M. > Sorunca, insanın aklına bir şey gelmiyor! Ama düşününce… Eşim engelli ve sanırım onun için daha düzgün kaldırımlar istiyorum. Rampaların daha çıkılabilir halde olmasını istiyorum. Antakya’daki binaların, tüm engelliler düşünülerek dizayn edilmesini istiyorum.
H.F. > Bir şey istiyor muyum? Sanırım, hayır! Aslında çok şey, ama… İstiyoruz da ne oluyor? Seçimden önce söylenenlerle, sonrasındaki birbirini tutuyor mu? Tuttuğu oldu mu hiç?
C.U. > İstediğim şey, kavga etmesinler! Televizyonları izleyemiyoruz, birbirine bağırıp çağıran politikacılar yüzünden. Ama onlara kızarken, bizdeki adaylar da aynı oldu! Hatta onları izlerken, utanmamak elde değil! Koca koca adamlar…
B.Y. > İstediğim şey çok basit… Antakya’nın doğusunu, batısından uzak tutsunlar! Beton bina yükseltmesinler! Ama artık ciddi ciddi sahip çıksınlar! Başka şehirlerde gördüğümüz eski evlerin korunan halleri ile iç çekmekten sıkıldık. Bizim neyimiz eksik?
-SORULAR!-
Sıra gelsin, yaklaşan seçimlere dair merak ettiklerimize…
1- Seçime kaç parti katılacak?
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kararı uyarınca, Adalet ve Kalkınma Partisi, Bağımsız Türkiye Partisi, Büyük Birlik Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Demokratik Sol Parti, Halkların Demokratik Partisi, İYİ Parti, Milliyetçi Hareket Partisi, Saadet Partisi, Türkiye Komünist Partisi ve Vatan Partisi seçime katılacak.
2- Türkiye genelinde kaç sandık kurulacak?
Cezaevlerinde kurulacak sandıklar hariç 30 büyükşehirde 44 milyon 212 bin 704 seçmen 142 bin 777 sandıkta, 51 ilde ise 12 milyon 837 bin 77 seçmen 51 bin 851 sandıkta oy kullanacak.
3-Nerede oy kullanacaksınız?
Vatandaşlar, ilk olarak nerede ve hangi sandıkta oy kullanacağını öğrenecek. Bu bilgileri içeren seçmen bilgi kağıdı eline ulaşmayanlar, YSK’nin internet sitesinden, e-Devlet kapısından veya Seçmen Sorgulama mobil uygulamasından oy kullanacağı yer ve sandık numarasını öğrenebilecek.
4-Belgenizi unutmayın!
Seçmenlerin, oy verme günü yanına Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan, Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı, geçici kimlik belgesi, nüfus cüzdanı, resmi dairelerce verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, sürücü belgesi, hakim ve savcılar ile yüksek yargı organı mensuplarına verilen mesleki kimlik kartı, avukat, noter ve askeri kimlik kartı gibi kimliğini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmi nitelikteki bir belgeyi yanında bulundurması gerekecek.
5-Cep telefonuyla kabine girmeyin!
Cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı 
6-Oy pusulasına mühür dışında işaret koymayın.
Oyun geçerli sayılması için “TERCİH” veya “EVET” mührü dışında oy pusulalarının herhangi bir yerine imza atılmaması, işaret konulmaması, birleşik oy pusulalarının düzgün bir şekilde katlanıp zarfa koyulması gerekecek. Zarfa pusulalar dışında bir şey konulmayacak. Yanlış oy kullandığını düşünen ve yeni pusula isteyen seçmene yenisi verilmeyecek.
7-Pusulaları tek zarfa koyun!
Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van’daki seçmenler, “büyükşehir belediye başkanı”, “belediye başkanı”, “belediye meclis üyeliği” ile “muhtarlık ve ihtiyar heyeti” için oy kullanacak.
Büyükşehir olmayan illerde ise “il genel meclisi üyeliği”, “belediye başkanı”, “belediye meclis üyeliği” ve “muhtarlık ve ihtiyar heyeti” için oy verilecek. Köylerde ise “il genel meclisi üyeliği” ile “muhtarlık ve ihtiyar meclisi” için oy atılacak. Tüm oy pusulaları tek zarfa konulacak.
8-Oy kullandıktan sonra imza atmayı unutmayın!
Seçmen, zarfı sandığa attıktan sonra sandık seçmen listesinde adının bulunduğu yerin karşısına imza atacak.
9 – Hangi illerde saat kaçta oy kullanma işlemi başlayacak?
YSK kararına göre, Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis illerinde ve bu illerde bulunan ceza infaz kurumlarında oy vermenin başlangıç ve bitiş saatleri 07.00-16.00 olarak uygulanacak. Bu illerin dışında kalan diğer illerde oy verme saatleri 08.00-17.00 olacak.
10- Seyyar sandıklarda kimler oy kullanacak?
Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı seçmenler için bu seçimde de seyyar sandıklar oluşturuldu. Bu seçmenler, seyyar sandıklarda oylarını kullanabilecek. İlk kez 24 Haziran 2018’deki Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri’nde yapılan uygulama, yerel seçimlerle ikinci kez uygulanmış olacak.
11- Oylar saat kaçta sayılmaya başlanacak?
Oy verme saatlerinin 07.00-16.00 olduğu illerde saat 16.00, diğer illerde saat 17.00’den önce oylar sayılmaya başlanamayacak. Sandık seçmen listesindeki bütün seçmenler oylarını kullanmış olsalar bile oy vermenin bitim saatinden önce sandıklar kesinlikle açılamayacak.
12- Önce hangi oylar sayılacak?
Büyükşehirlerde, sırasıyla büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği ve muhtarlık, diğer illerde, sırasıyla belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık seçimlerine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılacak.
13- Oy vermede kimlere öncelik verilecek?
Hamileler, hastalar ve engelliler sıra ile bekletilmeden oylarını kullanacak, yaşlıların da sıra bekletilmeden oy kullanmalarına izin verilecek, ayrıca bu seçmenlere yardım eden seçmenlere de oy kullanmada öncelikle tanınacak. Cep telefonu, fotoğraf ve film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla oy verme yerine girilmesi yasak olacak.
14 – Oylar hangi hallerde geçersiz sayılacak?
Sandık kurulunca verilen biçim ve renkte olmayan, “Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu” filigranı bulunmayan kağıttan imal edilmiş, YSK amblemi, ilçe seçim kurulu mührü, sandık kurulu mührü yer almayan, tamamı yırtılmış, ilçe seçim kurulu ve sandık kurulu mührü dışında herhangi bir mühür, imza, yazı, parmak izi veya herhangi bir işaret bulunan zarflar geçersiz sayılacak.
15- Oylar hangi durumlarda geçersiz sayılmayacak?
Zarfların açılması veya oyların okunması sırasında yırtılması, bütünlüğü bozulmaksızın bir kısmının kazaen yırtılması, herhangi bir şekilde lekelenmiş olup da bunun özel olarak işaret koymak amacıyla yapıldığının anlaşılamaması, katlanarak zarfa konulması sebebiyle “TERCİH” veya “EVET” mührü ile oy pusulasının arkasına basılan sandık kurulu mühür izinin oy pusulasının diğer kısımlarına geçmesi, bir siyasi parti veya bağımsız aday alanına basılan mührün alanları ayıran çizgili bölgeye taşmış olması, başka bir siyasi parti veya bağımsız adayın alanına taşmamak kaydıyla, siyasi parti veya bağımsız aday alanına birden çok mühür basılması, yetkili seçim kurulları tarafından gönderilen ve Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunan oy pusulalarının arkasının, sandık kurullarının ihmaliyle mühürlenmemiş olması ve zarftan çıkan oy pusulalarında bir seçim türüne ait olanının geçersiz olması, diğerinin geçersiz sayılmasını gerektirmeyecek.
16 -Seçim yasakları ve propaganda dönemi ne zaman başlıyor?
Seçim takvimine göre, seçim propaganda dönemi ve bazı seçim yasakları 21 Mart’ta başlayacak. Oy verme tarihi olan 31 Mart 2019’dan önceki 10 günlük sürede, yazılı, sözlü ve görsel basın ve yayın araçları ile kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla bir siyasi partinin veya adayın lehinde ya da aleyhinde, vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın ve dağıtım yapılamayacak.
17- Törenlere ait yasaklar neler?
YSK’nin ilgili genelgesine göre, 21 Mart’tan itibaren yani seçim propagandasının başlangıç tarihinden oy verme gününü takip eden güne kadar olan süre içinde, devlet, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyelerle bunlara bağlı daire ve müesseseler, iktisadi devlet teşekkülleri ve bunların kurdukları müesseseler ve ortaklıkları ile diğer kamu tüzel kişilikleri ve Bankacılık Kanunu’na tabi teşekküllere ait kaynaklardan yapılan iş ve hizmetler dolayısıyla, (açılış ve temel atma dahil) törenler tertiplenmesi, nutuklar söylenmesi, demeçler verilmesi ve bunlar hakkında her türlü vasıtayla yayınlarda bulunulması yasak olacak. Söz konusu kuruluşlar ile kamu yararına çalışan dernek ve vakıflar, seçmenin oyunu etkileyebilecek girişimlerde bulunamayacak.
18- Büyükşehirlerde kaç parti seçime katılıyor?
Adana, Ankara, Aydın, Eskişehir, Gaziantep, Hatay ve Kahramanmaraş’ta 7, Antalya, Bursa, Diyarbakır, İstanbul, İzmir, Kayseri, Mersin, Muğla, Ordu, Samsun ve Trabzon’da 8, Balıkesir, Denizli, Erzurum, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Sakarya, Tekirdağ ve Van’da 9, Şanlıurfa’da 6, Mardin’de 10 siyasi parti seçime katılacak.
19- Seçime girmeyen siyasi partiler sandık başında müşahit bulunduracak mı?
YSK’nin aldığı karara göre, seçime katılma yeterliliği olan siyasi partiler, seçimlere girmediği yerlerde de müşahit bulundurulabilecek, sayım, döküm ve birleştirme işlemlerini takip edebilecek.
20- Büyükşehirlerde kaç bağımsız aday var?
– Büyükşehirlerdeki belediye başkan adaylığı için toplam 73 bağımsız aday yarışacak.
-Tamer Yazar-