Kapılar Kapandı
Türkiye’de, Hatay-Cilvegözü sınır kapısından Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib’e giden insani yardımların uzatılması planı, BM Güvenlik Konseyi’nde Rusya’nın vetosuna takıldı. El Kaide bağlantılı radikal İslamcı Hayat Tahrir el-Şam etkisindeki bölgede yaklaşık 4 milyon Suriyeliye insani yardımların 12 ay daha uzatılması beklentisinde olanlar ise bu son alınan kararla beraber hayal kırıklığına uğradı.
Hatay’ın Reyhanlı ilçesi Cilvegözü Sınır Kapısı, kapandı! Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi üyeleri, Suriye’nin kuzeybatısında bulunan İdlib’teki yaklaşık 4 milyon Suriyeliye insani yardımların 12 ay daha uzatılması planında anlaşma sağlayamadı. Yardımların uzatılması planını, Konsey’in daimi üyelerinden Rusya veto etti.
Hatay’a komşu Suriye kenti İdlib’e yönelik yardımların uzatılmasını öngören karar tasarısı, Norveç ve İrlanda’nın girişimiyle hazırlanmıştı. Güvenlik Konseyi’nde yapılan oylamada, Rusya, veto hakkını kullandı. Diğer dört daimi üyeden Çin ise çekimser kaldı. ABD, İngiltere ve Fransa, karar tasarısına destek verdi.
-KARŞI TEKLİF!-
Konsey’de, Rusya’nın sunduğu karşı karar tasarısı da oylandı. Rusya’nın, BM operasyonlarını 6 aylığına onaylayan ve ayrıca Suriye’de geniş çaplı uluslararası yeniden yardım çabaları çağrısında bulunan tartışmalı teklifi de kabul edilmedi. Batı ülkeleri, Suriye’de siyasi bir çözüm bulunmadan yeniden imar projelerini destek vermek istemiyor.
İdlib, Suriye’de isyancıların elinde kalan son bölge. El Kaide bağlantılı radikal İslamcı Hayat Tahrir el-Şam, İdlib’teki en güçlü grubu oluşturuyor.
-10 TEMMUZ!-
BM’nin kontrolünde İdlib’e yapılan insani yardımların süresi, 10 Temmuz Pazar gecesi son buldu. Türkiye’nin Suriye sınırında bulunan Cilvegözü sınır kapısından, şimdiye kadar insani yardım taşıyan yaklaşık 10 bin TIR geçti.
İnsani yardımların bölgeye ulaştırılamaması durumunda, İdlib’te ciddi bir açlık krizinin baş göstermesinden endişe ediliyor. ABD’nin BM nezdindeki büyükelçisi Linda Thomas-Greenfield, yardımların ulaştırılamamasının, Suriye’nin kuzeybatısında yaşayanlar için bir ölüm kalım meselesi olduğunu belirterek, bunun “hızlı ve korkunç” sonuçları olacağını söyledi.
-UYARIYA RAĞMEN!-
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Suriye’deki insani durumla ilgili Haziran ayında düzenlenen BM Güvenlik Konseyi toplantısında, Suriye’nin kuzeybatısındaki milyonlarca insana Türkiye üzerinden gönderilen yardımların önemine vurgu yapmıştı. Bu bölgedeki insanlara yardım ulaştırılmasını sağlayan BM programının bir yıl daha uzatılması için Güvenlik Konseyi’ne çağrıda bulunan Guterres, “Suriye halkından vazgeçemeyiz” ifadesini kullanmıştı.
BM Güvenlik Konseyi’nde konuşan Guterres, “Sınır ötesi operasyonlara izin verilmesi konusundaki konsensüsü sürdürmeleri için konsey üyelerine güçlü bir şekilde çağrıda bulunuyorum” demiş, Suriye’nin kuzeybatısındaki ihtiyaç sahiplerinin yüzde 80’inin kadın ve çocuk olduğunu belirtmişti.
-NE OLACAK?-
Reyhanlı üzerinden giden insani yardımların çalışması içinde bulunan bir Suriyeli gönüllü, Antakya Gazetesi’ne konuyu değerlendirdi, bölgeye dair konuştu.
“Benim bilgime göre, Suriye’ye ayda yaklaşık 800 kamyon yardım ulaştırılıyor. Bunun içinde Birleşmiş Milletler de var, Türkiye’nin Kızılay’ı da var, diğer ülkeler ve özel birçok yardım kuruluşu da var. Düşünün, bu kadar kalabalık bir yardım ordusu hareket halinde her ay, ama buna rağmen yetmiyordu! Şimdi bu kapı (Cilvegözü) da kapanıyor! Ne olacak? Bu 800 kamyon, birden bire olmayınca, o kadar yardımdan mahrum kalacak oradaki on binlerce insan ne yapacak? İlaç bekleyenler, çocuğuna bez bekleyenler, mama bekleyenler, süt ya da gıda maddesi bekleyenler… Bunlar cevapsız kalınca ne olacak?
Bu insanları ayakta tutan, bu yardımlardı. Bu olmayınca, ne yazık ki bu insanlar çaresizlikten sınıra daha da yaklaşacak. Hatta olaylar çıkacak. Herkes, bir diğerinin çadırındaki yiyecek için kavga etmeye başlayacak. Bölgede hakim terör grupları, bu insanları daha kolay ele geçirecek. Allah şimdiden yardımcıları olsun!”
-TEPKİLER!-
Geçtiğimiz günlerde Hatay’a da gelen ve sınır kapısında incelemelerde bulunan ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, “Bu bir ölüm kalım meselesi ve trajik biçimde bu oylama ve utanmadan veto eden ülke yüzünden insanlar ölecek” diyerek, duruma ve alınan karara tepki gösterdi.
Rusya’nın BM Daimi Temsilci Yardımcısı Dimitri Polyanskiy ise oylamanın ardından konseye hitaben yaptığı açıklamada, “Tarihin bu sayfası nihayet çevrildi ve bu sayfa tekrar açılamaz” dedi. Polyanskiy, Moskova’nın, “egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı göstererek” Suriye’ye yardım sağlamaya devam edeceğini sözlerine ekledi.
-SON KAPIYDI!-
BM Güvenlik Konseyi, 2014 yılında, Suriye’de muhaliflerin kontrolündeki bölgelere, Irak ve Ürdün yanı sıra Türkiye’deki iki sınır kapısından insani yardım geçişine izin vermişti. Ancak daha sonra, Rusya ve Çin’in itirazları üzerine, geçiş noktaları Türkiye’deki Cilvegözü Sınır kapısı üzerinden, Babül Hava Sınır Kapısı’yla sınırlandırılmıştı. Bu son alınan kararla beraber, Türkiye’nin, Suriye ile son karasal bağlantı noktası da kapanmış oldu.
Bundan sonraki süreçte, insani yardımların da kesilmesiyle beraber, bölgedeki tansiyonun ne yönde yükseleceği merak konusu.
Tamer Yazar
