İstanbul Kuyumcular Odası (İKO) Başkanı Mustafa Atayık, Türkiye’de yastık altında bekletilen altının yaklaşık 5 bin ton civarında olduğunu ve bunun 500 milyar dolardan fazla bir değere karşılık geldiğini açıkladı. Atayık, bu devasa rezervin ekonomiye kazandırılması için “Altınbank” ve “YAY-SİS” (Yastık Altı Altın Yatırımları Sistemi) gibi yapısal çözümler önerdi.
Dev Servet Yastık Altında Bekliyor
Atayık, Dünya Altın Konseyi ve sektör uzmanlarının tahminlerine göre Türkiye’de yastık altındaki altın miktarının 5 ila 7 bin ton arasında değiştiğini, ancak 5 bin tonluk öngörünün daha gerçekçi olduğunu ifade etti. 107 bin dolar civarındaki altın kilogram fiyatı baz alınarak yapılan hesaplamaya göre, bu stok yaklaşık 500 milyar dolarlık bir ekonomik büyüklük oluşturuyor.
Vatandaş Sisteme Güvenmiyor, Altınlar Evde Tutuluyor
Atayık’a göre vatandaşların birikimlerini ekonomiye kazandırmamasının en büyük sebebi güvensizlik. Bankalara altın teslim etmek yerine, güvendikleri kuyumculara yönelme eğilimi öne çıkıyor. Bu nedenle İKO, kuyumcuları da içeren bir sistemin daha etkili olacağı görüşünde.
YAY-SİS: Kuyumcularla Entegre Yeni Model
İKO tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı’na sunulan YAY-SİS modeli, Türkiye genelindeki 27 kuyumcu odası ve 86 derneğe bağlı kuyumcuları sürece dahil ediyor. Bu modelle:
Altınlar ekspertizden geçerek değerleniyor,
Kuyumcu üzerinden banka hesabına aktarılıyor,
Vatandaş vade veya peşin getiri seçeneğiyle sisteme dahil oluyor.
Ayrıca, altınların brüt gramı, has altın karşılığı ve ekspertiz değeri sistem üzerinden hesaplanarak bankaya iletiliyor.
Altınbank Önerisi: Sektöre Özel İhtisas Bankası
Yastık altındaki altını sisteme entegre etmek için bir adım daha ileri giden İKO, tamamen kuyumculuk ve mücevherat sektörüne odaklı, kamu destekli bir ihtisas bankası olan “Altınbank”ın kurulmasını önerdi.
Atayık, bu bankanın:
Altın bazlı sermaye ile çalışacağını,
İthalat ve cari açığın azaltılmasına katkı sunacağını,
Hurda dönüşümünü hızlandıracağını,
Kuyumcu esnafına özel finansal çözümler sunacağını,
belirterek bu bankanın yastık altı altınları ekonomiye kazandırmak için kilit rol oynayacağını vurguladı.
Türkiye’nin Altın İthalatı ve Yerli Üretim Dengesi
Türkiye’de kuyumculuk sektörü yıllık 170-200 ton altın ithalatı gerektiriyor. Ancak 2023’te 35,5 ton, 2024’te ise 32,2 ton yurt içi altın üretimi gerçekleştirildi. Hurda altın geri dönüşleri ve yerli üretim arttıkça döviz çıkışının azalacağına dikkat çeken Atayık, ithalatın yalnızca %40-50’sinin sektörde kullanıldığını belirtti.
Altınbank İçin Başvuru Süreci Başladı
İKO Başkanı Atayık, Altınbank için BDDK ile teknik ve hukuki hazırlıkların sürdüğünü söyledi. Kamu desteğiyle kurulacak bu bankanın sektörün hem standardizasyonuna hem de yatırım ve kredi ihtiyacına çözüm getireceğini belirtti.
“Adı Altınbank olan banka sayesinde ithalat, cari açık, yastık altı, teknoloji, yatırım, standardizasyon gibi konular tek elden çözümlenmiş olacak,” dedi.
Sonuç: Ekonomiye 500 Milyar Dolarlık Can Suyu Mümkün
İKO’nun önerdiği YAY-SİS ve Altınbank projeleri, Türkiye’nin yastık altındaki dev altın rezervini kayıtlı finansal sisteme çekmeyi hedefliyor. Uzmanlara göre, bu rezervin bir bölümü dahi ekonomiye kazandırılsa, cari açık, döviz ihtiyacı ve finansman problemlerine ciddi çözüm sunulabilir. -AA-