Meclis Komisyonu’ndan geçen enerji ve madencilik düzenlemesi, çevresel etkileri nedeniyle tartışma yaratıyor. Yeni yasa, zeytinlikler, ormanlar, sulak alanlar ve korunan bölgelerin madencilik faaliyetlerine açılmasının önünü açarken, özel bir kurulun yetkileri genişletiliyor.
Meclis enerji ve madencilik düzenlemesini onayladı
Yaklaşık 26 saat süren tartışmalı görüşmelerin ardından Meclis Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’ndan geçen yeni düzenleme, enerji ve maden yatırımlarının hızlandırılmasını hedefliyor. Teklif, kısa süre içinde Meclis Genel Kurulu’na taşınacak.
AK Parti Bursa Milletvekili Mustafa Varank, teklifin yatırım süreçlerini hızlandıracağını belirtti. Varank, yenilenebilir enerji projelerinin ortalama 4,5 ila 5 yılda hayata geçirilebildiğini ve bu sürenin kısaltılmasının hedeflendiğini vurguladı.
Zeytin ağaçları taşınacak mı yoksa yok mu edilecek?
Düzenlemenin en çok tepki çeken maddelerinden biri zeytinliklerin madencilik faaliyetlerine açılmasına olanak tanıyan 11. madde oldu. Madencilik yapılacak alanlardaki zeytin ağaçlarının mümkünse aynı bölgede başka bir alana taşınması planlanıyor. Ancak taşınmanın teknik olarak mümkün olmadığı durumlarda, şirketler eşdeğer büyüklükte yeni bir zeytinlik alanı oluşturmak zorunda kalacak.
TEMA Vakfı, bu yaklaşımın yalnızca zeytinlikleri değil, bu ağaçlara bağlı yaşayan köy halkının ekonomik, kültürel ve sosyal hayatını da yok edeceğini belirtiyor. TEMA yetkilileri, özellikle Muğla’nın Menteşe, Yatağan ve Milas ilçelerinde 59 köyün madencilik projeleri nedeniyle tehdit altında olduğunu söylüyor.
Çevreciler: “Zeytin ağacı kültürdür”
TEMA Çevre Politikaları Bölüm Başkanı Eylem Tuncaelli, sadece doğal bir varlık değil, bir yaşam biçimi olan zeytin ağacının taşınamayacağını savunuyor. Tuncaelli, “Bu sadece bir çevre mücadelesi değil, aynı zamanda bir kültür ve yaşam hakkı mücadelesidir” diyor.
Yeni kurulun yetkileri tartışma yaratıyor
Düzenlemeyle birlikte madencilik izin süreçlerinde önemli bir değişiklik yapılıyor. Cumhurbaşkanı tarafından atanacak özel bir kurul, kritik ya da stratejik olarak tanımlanan madenlerde izin sürecine nihai kararı verecek. Bu kurul, ilgili bakanlıklar izin vermese dahi ruhsatlandırma yetkisine sahip olacak.
Altın, gümüş, bakır ve kömür gibi dördüncü grup madenler için, çevre ya da tarım bakanlıklarının onayı olmasa bile, kurul kararıyla işletme izni çıkarılabilecek. Bu durum, doğrudan bakanlıkların denetim ve koruma yetkilerini by-pass etme tehlikesi taşıyor.
Uzmanlardan uyarı: “Yavaşlığın nedenleri araştırılmalı”
TMMOB Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel, süreçleri hızlandırmanın önemli olduğunu ancak çözümün kurumların yetkilerini devre dışı bırakmak değil, sorun çıkaran noktaları analiz ederek kalıcı çözümler üretmek olduğunu belirtiyor.
Enerji Bakanlığı karar verecek, kamulaştırma kapıda
Yeni düzenleme ile “stratejik” ve “kritik maden” tanımları yeniden yapıldı. Yüksek ekonomik değere sahip, arz riski yüksek ya da ulusal güvenlik için önem arz eden madenler bu kapsama alınacak. Bu madenlerin tespiti ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı sorumluluğunda olacak.
Milli Savunma Bakanlığı gibi kurumların görüşleri de alınarak yapılacak bu değerlendirme sonucunda, söz konusu madenler için acele kamulaştırma kararı alınabilecek. Bu yetki, doğrudan yeni oluşturulacak özel kurulda olacak.