Edebiyatın kırılgan dişlisi

Her üretim gibi edebiyat dergileri de sürekliliğin sancısını yaşar… ama elbette kurulduğu tarihten günümüze dek kendini var edenlerde olmuştur.

Aklıma ilk gelen Varlık Dergisi oldu.

Melih Cevdet Anday, Orhan Veli, Attilâ İlhan, Yaşar Kemal, Aziz Nesin ve daha birçok ustayı okurla buluşturan ilk dergilerden…

Genç Cumhuriyet’in bir yansıması olarak 1933 yılında on beş günde bir yayımlanmak üzere Ankara’da yayın hayatına başlar. Henüz harf devrimi yapılalı beş yıl olmuştur. Okur-yazar kitlenin azlığı bir yana, çoğu insan Latin harfleriyle okumakta zorlanmaktadır. Varlık böyle bir atmosferde, tüm yokluklara rağmen, Nahit Sırrı Örik ve Sabri Esat Siyavuşgil’in teşvik ve destekleriyle Yaşar Nabi Nayır tarafından Cumhuriyet’in estirdiği iyimserlik ve inanç havasında kurulur. (Kaynak: www. Varlik.com.tr/tarihce.aspx)

Cahit Sıtkı’nın “Gün Eksilmesin Penceremden”, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Ne İçindeyim Zamanın”, Ahmet Muhip’in “Fahriye Abla” gibi edebiyatımızın seçkin şiirleri; Sabahattin Ali’nin “Kağnı”, Halit Ziya’nın “Hepsinden Acı”, Sait Faik’in “Semaver” adlı öyküleri hep bu dönemde yayımlanmıştır.

132. sayısından itibaren Garip akımının ağırlığı hissedilir. Orhan Veli Varlık dergisinde yayımlanmış, Garip dalgasının önemli örneklerinden sayılan bir şiirinde;

“Şu anda dışarda yağmur yağıyor
Ve bulutlar geçiyor aynadan
Ve bugünlerde Melih’le ben
Aynı kızı seviyoruz…” diye seslenir.

Ama dergi alayla karışık birçok eleştiriye maruz kalır. Orhan Veli’nin tüm bu eleştirilere cevaben kaleme aldığı, Garip şiirinin de poetikası olarak kabul edilen yazılarını bu dönemde yayımlar.

Bir başka edebiyat dergisi ilişiyor gözüme…

Kitap-lık iki aylık bir edebiyat dergisi… Şiirden öyküye, inceleme ve söyleşilere kadar birçok isme yer veren edebiyat dergilerimizden…
Hemen ardından Sözcükler Dergisi’nin sayfalarını incelerken buluyorum kendimi… Genel yayın yönetmenliğini Turgay Fişekçi yapıyor. Kendisi de edebiyat ve kültür üretiminin içinde olmuş, şiir ve çeviri ile üretimine devam ediyor… Sözcükler iki aylık bir edebiyat dergisi…

Virgül Dergisi aramızda olmayan dergilerden… 1997 yılının Ekim ayından itibaren 2009 yılının sonuna kadar 12 yıl boyunca aylık, son yılında ise iki ayda bir yayımlanmış bir edebiyat, düşünce ve eleştiri dergisiydi. 131. sayısından sonra yayın hayatına son verdi.

“kuru gürültü diyesi geliyor insanın, camdan ekranlar
ne yapacağını bilmez pabuç naraları
klavye tuşları, esrik hayaller
ateş tulumları giydirmişler gökkuşağına…” dizeleriyle katkı sunduğum Patika Dergisi (Kaynak: Kaygı, Patika Dergisi 67. Sayı – Aralık 2012)

“Suskunluğum tekin değil bilirim
Öğütüp duruyor birikmişlerin geçmiş tarihini
devindikçe kendini kıskanan şehirler gibi bir ara
düğümlerine sırnaşıyor uçurtmaların” dizeleriyle katkı sunduğum Koridor Dergisi… (Kaynak: Antinomi, Koridor Dergisi – 2010)

Antakya’da yayımlanan ve Faruk Bal’ın bin bir emekle hayata bağlamaya çalıştığı Amanos Dergisi…

Ve daha sayamadıklarımız…